Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2008

Η Χαρακτική του Σερχάτ

Το να μιλήσει κανείς για το έργο του Σερχάτ Τσελικέρ Μπαπίρ είναι ένα δύσκολο εγχείρημα˙ και τούτο γιατί δεν πρόκειται για μια συνηθισμένη περίπτωση. Κούρδος πολιτικός πρόσφυγας, κατέφυγε και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1984 σε ηλικία είκοσι ετών και από τότε ζει σ΄αυτήν πραγματοποιώντας σπουδές ζωγραφικής και χαρακτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης, δημιουργώντας παράλληλα, διδάσκοντας στη συνέχεια σαν καθηγητής εικαστικών στη μέση εκπαίδευση, και τέλος φτιάχνοντας την δική του πενταμελή οικογένεια με Ελληνίδα σύζυγο.
Είναι προφανές πως για μια σωστή προσέγγιση αφενός απαιτείται να προηγηθεί μια ενδελεχής μελέτη της Κουρδικής ιστορίας και τέχνης, ιδιαίτερα της σύγχρονης, γεγονός που ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες του παρόντος σημειώματος, αφετέρου γιατί η περίπτωση Σερχάτ συνιστά ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, με πρόσθετες δυσκολίες, μιας ευρύτερης ενότητας, που αφορά τους Κούρδους καλλιτέχνες της ευρωπαϊκής διασποράς.
Κατά συνέπεια το παρόν σημείωμα αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια για να καταγραφούν και να αναδειχθούν τα σημαντικότερα στοιχεία της εικαστικής του δημιουργίας, οι ρίζες και πηγές του, η διαμόρφωση της ταυτότητάς του και η σύνδεσή του με την Κουρδική, Ελληνική και Ευρωπαϊκή τέχνη. Να δώσει πρόσθετα ένα γενικό πλαίσιο αναφοράς, ένταξης και λειτουργίας του.
Κάποιες καθοριστικές πληροφορίες όπως και διευκρινιστικές απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα που κρίθηκαν αναγκαίες, και χωρίς τις οποίες θα ήταν αδύνατη η συγγραφή του κειμένου, αντλήθηκαν από μια συνέντευξη του καλλιτέχνη με τον υπογράφοντα, που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2008.
Ο Σερχάτ, γόνος μιας δεκατετραμελούς οικογένειας με έντονη πολιτική δράση και καλλιτεχνική έφεση, γεννήθηκε στο Τετουάν του Κουρδιστάν το 1964, μια πόλη 80.000 κατοίκων σήμερα και παλαιότερα 40.000.
Λόγω της πολιτικής τους δράσης, πέντε αδέλφια του βρίσκονται στην Δυτική Ευρώπη από τους οποίους οι τρεις είναι πολιτικοί πρόσφυγες, ενώ μια αδελφή του εκτίει ισόβια ποινή στις Τουρκικές φυλακές του Κουρδιστάν.
Η κλίση του Σερχάτ προς την ζωγραφική εμφανίζεται πολύ νωρίς, από τα πρώτα χρόνια του Δημοτικού, μια κλίση που την συναντάμε και σε άλλα επτά αδέλφια του.
Το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, το οικογενειακό και οι ατομικές εμπειρίες είναι τόσο ισχυρές που θα σημαδέψουν με καταλυτικό τρόπο τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Από τα πρώτα εκείνα χρόνια και μέχρι τον ερχομό του στην Ελλάδα δεν διασώζονται έστω κάποια δείγματα ζωγραφικής για να μπορούμε να ανιχνεύσουμε τις άμεσες επιδράσεις του περιβάλλοντος στην καλλιτεχνική του έκφραση. Οι επιδράσεις αυτές θα εμφανιστούν αργότερα, μακρόθεν, ορμώμενες κύρια από τη δεξαμενή της μνήμης, την αναπόληση, τον στοχασμό, την ερμηνεία και ζύμωση των αρχικά καταγραμμένων εντυπώσεων.
Να δώσουμε όμως κάποια στοιχεία για τις καταβολές του, το κοινωνικοπολιτικό και πολιτιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε.
Οι Κούρδοι, λαός με μακραίωνη ιστορία και πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, κατάφεραν να διατηρήσουν πολλά από τα ήθη και έθιμά τους παρά τα σημαντικά πλήγματα που υπέστησαν στην ιστορική τους συνέχεια και εξέλιξη. Εξισλαμίσθηκαν βίαια από τον 7ο ως τον 10ο αιώνα μ.Χ. και καταστράφηκαν σημαντικά καλλιτεχνικά μνημεία που θεωρήθηκαν ειδωλολατρικά λατρευτικά σύμβολα. Αργότερα ευδοκίμησαν κυρίως ένα είδος φυτικής και γεωμετρικής διακοσμητικής καθώς και μια ζωγραφική μικρογραφίας με Ανατολικές και Ινδικές επιρροές. Στη σύγχρονη εποχή, εκτός από μια Κουρδική λαϊκή τέχνη που απαντάται σε παραδοσιακά χαλιά, τσόχες, μάλλινα πλεκτά, η ζωγραφική και οι ζωγράφοι εμφανίζονται αρκετά όψιμα προς το δεύτερο τέταρτο του 20ου αιώνα.
Αυτοδίδακτοι αρχικά ή απόφοιτοι των Παιδαγωγικών Ακαδημιών και μετέπειτα των Σχολών Καλών Τεχνών Βαγδάτης, Δαμασκού, Τεχεράνης και Κωνσταντινούπολης καθώς και των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών όπως και διάφορων Ευρωπαϊκών χωρών, διαμορφώνουν σταδιακά ένα συγκροτημένο εικαστικό προφίλ του τόπου τους. Σ΄αυτό βοήθησε την τελευταία δεκαετία και η λειτουργία δυο Ανωτάτων Σχολών Καλών Τεχνών καθώς και άλλων οκτώ Ανώτερων στο ελεύθερο τμήμα του Κουρδιστάν. Ωστόσο οι Κούρδοι, ζώντας διάσπαρτοι στην Τουρκία, Ιράν, Συρία και Ιράκ σε καθεστώς εξάρτησης και κατοχής με απαγορεύσεις και περιορισμό των πολιτικών δικαιωμάτων τους, εμφανίζουν όλα εκείνα τα προβλήματα και τις αδυναμίες ενός λαού που δεν έχει καταφέρει ακόμα να δημιουργήσει το δικό του κράτος.
Η μνήμη είναι ένας χώρος μόνιμης εξορίας για κάτι που πέρασε και χάθηκε οριστικά. Ο Σερχάτ, αναγκασμένος να ζει μακριά από την χώρα του και τους δικούς του χωρίς να έχει την δυνατότητα να την επισκεφτεί για περισσότερο από δυο δεκαετίες, είναι διπλά εξόριστος. Εξόριστος και από τον τόπο του, εξόριστος και στον ακινητοποιημένο χώρο της μνήμης, που μοιάζει παγιδευμένος σ΄ένα μακρινό σημείο του παρελθόντος. Σ΄αυτόν τον ιδιότυπο κλειστό πυρήνα της μνήμης που δεν ανανεώνεται, έχοντας αποκοπεί από μετέπειτα γεγονότα και εμπειρίες που διαδραματίστηκαν στην πατρίδα του, αλλά αναπτύσσεται εσωτερικά μ΄ενα τρόπο διασταλτικό και πολλαπλασιαστικό των αρχικών εμπειριών, ο Σερχάτ θα θεμελιώσει την προσωπική του ταυτότητα, πολιτική και υπαρξιακή. Τα πιστεύω του δοκιμασμένα και εφαρμοσμένα στην πράξη, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε ατομικό επίπεδο, θα διαμορφώσουν έναν χαρακτήρα ευθύ, τίμιο, αγωνιστικό, με ισχυρή κριτική ικανότητα, με σταθερές και ανεξάρτητες απόψεις.
Η τέχνη του εναρμονισμένη με την στάση ζωής του θα τροφοδοτηθεί από αυτήν σε μια κοινή κατεύθυνση προσλαμβάνοντας ανάλογα ποιοτικά χαρακτηριστικά και ιδεολογικό περιεχόμενο. Η ζωγραφική και η χαρακτική γίνονται το εργαλείο για καλλιτεχνική έκφραση, λύτρωση και επικοινωνία, αλλά και το όπλο για πολιτική και κοινωνική παρέμβαση, καταγράφοντας, προβάλλοντας, υμνώντας τους αγώνες του Κουρδικού λαού και τον τρόπο ζωής τους ή καταγγέλλοντας την καταπίεση των κυβερνητικών δυνάμεων σε βάρος των Κούρδων.
Ο Σερχάτ είναι και ζωγράφος και χαράκτης με αντίστοιχα πτυχία από την Σχολή Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης. Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε την χαρακτική του όχι για λόγους αξιολογικούς αλλά γιατί σ΄αυτην αποτυπώνονται καλύτερα οι περισσότερες πτυχές της καλλιτεχνικής του ταυτότητας. Πρόκειται για μια χαρακτική πλούσια σε ποσότητα και ποιότητα, με εκφραστική αναζήτηση και ανανέωση, θεματολογική ποικιλία και με συνεχή πειραματική διαδικασία στην χρήση των διάφορων υλικών και τεχνοτροπιών. Δεν πρέπει να λησμονάμε κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα της χαρακτικής που την καθιστούν μια αποδοτική και αποτελεσματική μορφή εικαστικής τέχνης και τα οποία ο χαράκτης σίγουρα λαμβάνει σοβαρά υπ΄οψη του. Η παραγωγή ενός έργου σε πολλαπλά αντίτυπα, ακόμα και όταν τυπώνεται σε μικρό αριθμό, προσφέρει τη δυνατότητα σε περισσότερα άτομα με μέτρια οικονομική επιφάνεια να προμηθευτούν τα χαρακτικά˙ επιτυγχάνεται έτσι και μια καλύτερη κυκλοφορία των έργων. Η εύκολη μεταφορά των χαρακτικών βοηθά στην αποτελεσματική προβολή και προώθησή τους, στην οργάνωση πολλών εκθέσεων με τα ίδια έργα, ίσως και ταυτόχρονα, στην ευρύτερη επικοινωνία με το κοινό. Πρόσθετα ο καλλιτέχνης κρατώντας για τον εαυτό του τις μήτρες και τουλάχιστον ένα αντίτυπο από όλα τα χαρακτικά, έχει στα χέρια του όλη την διαδρομή και την εξέλιξη του έργου του.
Η ασπρόμαυρη απόδοση των χαρακτικών ή έστω η χρωματική λιτότητα της μονοχρωμίας, ερμηνεύουν επιτυχέστερα θέματα με επικό ή ελεγειακό χαρακτήρα, καθώς και καταστάσεις με έντονο συναισθηματικό ή ιδεολογικοπολιτικό φορτίο. Έχουμε αρκετά παραδείγματα Ελλήνων χαρακτών της Αριστεράς που δημιούργησαν τέτοια έργα σε κρίσιμες και ανώμαλες ιστορικές περιόδους.
Όλοι οι παραπάνω λόγοι, πιθανόν και άλλοι που δεν επισημάνθηκαν, και όσοι θα αναφερθούν στη συνέχεια, ώθησαν τον Σερχάτ να δώσει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην χαρακτική του, πολύ δε περισσότερο αφού ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του είναι πολιτικοποιημένο και έχει κοινωνικοπολιτικό προσανατολισμό.
Η επαφή του με την χαρακτική ξεκινά τα πρώτα χρόνια της φοίτησής του στην Σχολή Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης στη ζωγραφική, 1987-1992, στα πλαίσια του υποχρεωτικού μαθήματος στο εργαστήριο της χαρακτικής με καθηγητή τον Γιώργο Μήλιο. Η χαρακτική υπήρξε μια διέξοδος, ένας χώρος ελεύθερης έκφρασης και απόδρασης από τους περιορισμούς και ασφυξία της ακαδημαϊκής διδασκαλίας. Έκτοτε το ενδιαφέρον του και η δημιουργική ενασχόληση με την χαρακτική θα παραμένουν αμείωτα, με κορύφωση τα τελευταία χρόνια 2001-2007 που απέκτησε το πτυχίο του και στην χαρακτική από την ίδια Σχολή.
Ο Σερχάτ είναι πνεύμα ανήσυχο, ελεύθερο˙ συνδυάζει την κριτική και ερευνητική ματιά του επιστήμονα και την οξυμένη αισθαντικότητα του καλλιτέχνη. Μοχθεί για την μάθηση και την γνώση, όχι με έτοιμες λύσεις αλλά κυρίως μέσα από την αναζήτηση και πειραματική έρευνα. Τον ελκύουν τόσο η ρευστότητα και το απροσδόκητο του άγνωστου, του καινούριου, των νέων εκφραστικών τρόπων και των διαφορετικών υλικών, όσο και η οργανωμένη μεθοδολογική και αναλυτική προσέγγιση στην προσπάθεια διερεύνησής τους. Θέτει συνέχεια ερωτήματα και αγωνίζεται για την επίλυσή τους. Επιζητά την κίνηση, την ανανέωση, το ξεπέρασμα των παγιωμένων σχημάτων, το ξάφνιασμα, την φρεσκάδα μιας πρωτότυπης πρότασης. Γι΄αυτό και ο τρόπος σκέψης, οι ιδέες, το εικαστικό έργο, η ίδια η ζωή του δεν χειραγωγούνται, δεν υποτάσσονται ούτε εξυπηρετούν συμφέροντα ή σκοπιμότητες. Είναι έτοιμος κάθε στιγμή να διαφωνήσει, να έρθει σε ρήξη ή να αναθεωρήσει απορρίπτοντας προηγούμενες απόψεις και θέσεις του όταν διαπιστώσει ότι είναι σε λάθος δρόμο και δεν υπηρετούν τον στόχο τους.
Η χαρακτική είναι ο κοινός τόπος όπου συναντώνται η τέχνη με την χειρωνακτική εργασία, η δύναμη, η ιδιαιτερότητα και η εκφραστική ποικιλία των διαφορετικών υλικών και τεχνικών με την φαντασία και την δημιουργική ικανότητα του καλλιτέχνη. Τα χαρακτικά κρύβουν τα μυστικά τους μέχρι το τέλος, διατηρώντας έναν μεγάλο βαθμό ρευστότητας και μυστηρίου λόγω της μεγάλης εξάρτησής τους από τα υλικά, και αποκαλύπτουν το πρόσωπό τους μόνο μετά από το τύπωμα. Είναι ακριβώς αυτή η διαδικασία που γοητεύει τον Σερχάτ στην χαρακτική. Η πνευματική εγρήγορση σ΄ολόκληρη την φάση της δημιουργίας, η αγωνία πριν το τύπωμα, η έκπληξη και η χαρά μετά, εφόσον το αποτέλεσμα είναι το επιθυμητό, η ανακούφιση και η ικανοποίηση από τον πετυχημένο τρόπο χειρισμού των υλικών στην απόδοσή τους.
Ο Σερχάτ είναι προσκολλημένος στις μνήμες και στην πατρίδα του το Κουρδιστάν. Μπορεί όπως ο ίδιος λέει να είναι ένα δέντρο που οι ρίζες του βρίσκονται στο Κουρδιστάν, ο κορμός και τα κλαδιά στην Ευρώπη και οι καρποί τα έργα του, όμως οι πηγές, το έδαφος απ΄οπου παίρνει τους χυμούς και τα θέματά του προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από το Κουρδιστάν. Η ζωή του στην Ελλάδα έχει αφήσει ανέπαφο τον πυρήνα των καταβολών του. Τα βιώματα και οι εμπειρίες στο νέο τόπο δεν ενσωματώνονται στον αρχικό πυρήνα, δεν τον μεταλλάσσουν, δεν τον συμπληρώνουν, δεν δημιουργούν ένα καινούργιο προφίλ με εμπλουτισμένα στοιχεία ή έστω την δυαδική εκφορά μιας διπλής πατρίδας, αλλά εξοστρακίζονται και σκορπίζουν. Ο τρόπος ζωής της ελληνικής πραγματικότητας, ο ιστορικός και ο φυσικός χώρος της δεν περνούν στο έργο του, ιδιαίτερα στην χαρακτική. Οι επιρροές και επιδράσεις από την Νεοελληνική και Δυτικοευρωπαϊκή τέχνη περιορίζονται στον τρόπο γραφής, η ματιά όμως παραμένει Κουρδική όπως και η γενικότερη θεώρησή του.
Η χαρακτική του παραστατική, αν και σε δημιουργίες των τελευταίων ετών προχωρά και σε ανεικονικές διατυπώσεις όπου διατηρούνται ωστόσο κάποιες βασικές σχηματοποιημένες φόρμες, λιγότερο περιγράφει και περισσότερο αναπαριστά αρχετυπικές καταστάσεις και ανθρώπινους τύπους (χωρικούς, υπηρέτες, γερόντισσα, μάνα και παιδί, οικογένεια). Προτάσσονται και αποδίδονται συμβολοποιημένες, με τρόπο λιτό και αδρό, στα γενικά τους χαρακτηριστικά αφηρημένες έννοιες (σκέψη, ταπείνωση, επίκληση, νίκη, κραυγή, παράπονο). Τα θέματα αναπτύσσονται ρεαλιστικά, με ισχυρά και ευδιάκριτα σύμβολα προερχόμενα κυρίως από την Κουρδική παράδοση. Ορισμένα απ΄αυτά καθώς και στοιχεία υφολογικά επανέρχονται συχνά, όπως ο ήλιος που συμβολίζει στον αρχαίο Ζωροαστρισμό το καλό και αγαθό ενάντια στο σκοτάδι και στο κακό, οι γερανοί που είναι τα πουλιά – αγγελιοφόροι του ερχομού της άνοιξης, τα δέντρα σαν σύμβολα της ζωής και της υπερηφάνειας αλλά και σαν σύμβολα αιχμαλωσίας των γερανών με τα κλαδιά τους, το χέρι, το συρματόπλεγμα, ανθρώπινες μορφές με πλεγματοειδή μορφή, σαν σύμβολα αγώνα, νίκης, ανελευθερίας και φυλάκισης, καταπίεσης και οδύνης.
Κάποια θέματα, όπως οι ανθρώπινες φιγούρες και τα τοπία, συναντώνται σταθερά στο έργο του, διαπερνούν οριζόντια όλες τις περιόδους της δημιουργίας του.
Θεματολογικά και μορφολογικά – υφολογικά διακρίνονται τρεις βασικές ενότητες που διαχωρίζονται μεταξύ τους και εμφανίζονται σε διαδοχικές χρονικές περιόδους, σε πλήρη αντιστοιχία με τα γεγονότα, μνήμες, τις βιωματικές εμπειρίες, τις σπουδές, τις καλλιτεχνικές επιδράσεις, την δημιουργική εξέλιξη και ωριμότητα.
Η πρώτη ενότητα, ανθρωποκεντρική με έκδηλο κοινωνικό και αγωνιστικό περιεχόμενο, με αδρή διατύπωση, επικό και δραματικό χαρακτήρα, αφορά την περίοδο 1988-1996. Είναι τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασής του στην Ελλάδα και οι μνήμες από το Κουρδιστάν ακόμα νωπές. Οι κοινωνικοί αγώνες στην πατρίδα του βρίσκονται πιο κοντά σε προγενέστερες περιόδους της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας, όπως κατοχή, εμφύλιος, μετεμφυλιακή περίοδος, δικτατορία, πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, το πνεύμα και το κλίμα των οποίων απέδωσαν και εξέφρασαν με εξαιρετικό τρόπο οι χαράκτες, Τάσσος, Φαρσακίδης, Σεμερτζίδης, Κατράκη, Σικελιώτης κ.α. Η χαρακτική του Σερχάτ κινείται σε ανάλογο επίπεδο, έχει πολλά κοινά στοιχεία με τους προαναφερθέντες Έλληνες χαράκτες, φέρει όμως την σφραγίδα της Κουρδικής ταυτότητας και παράδοσης. Η αναγλυφοτυπία με την ξυλογραφία και το λινόλεουμ είναι τα κύρια εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν στην πρώτη ενότητα. Στην περίοδο αυτή, και από το 1987-1992, πραγματοποιούνται και οι σπουδές του στη ζωγραφική στη σχολή Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ.
Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει τοπιογραφικές προσεγγίσεις κυρίως της υπαίθρου, κάποτε με σκηνές από την ζωή των ανθρώπων της, συχνά με ισχυρές συμβολοποιήσεις, με λεπτεπίλεπτη απόδοση και χαρακτήρα λυρικό και νοσταλγικό. Αφορά βασικά την περίοδο 1997-2000. Καθώς περνούν τα χρόνια, οι αρχικά νωπές μνήμες αρχίζουν να απομακρύνονται, να ξεθωριάζουν, η χειρονομιακή έκφραση, η ένταση, η εκρηκτικότητα και η αμεσότητα των συναισθημάτων να αντικαθίστανται από μια διαβρωτική και βουβή αναπόληση, φιλτραρισμένη μέσα από κλιμακούμενες αποχρώσεις οδύνης και νοσταλγίας. Το αγωνιστικό και κοινωνικό περιεχόμενο υποχωρεί, μαζί λιγοστεύουν και οι επιδράσεις από τους Έλληνες χαράκτες με την αντίστοιχη θεματολογία και απόδοση˙ την θέση τους παίρνει η χαμηλόφωνη, υμνητική παρουσίαση των τοπίων της πατρίδας του, της λαϊκής παράδοσης, της ζωής των ανθρώπων της στην ύπαιθρο. Νέες τεχνικές εμφανίζονται, μελετώνται, επεξεργάζονται και αναπτύσσονται σε βάθος οι εκφραστικές δυνατότητές τους, προκειμένου να αποδοθούν οι ανεπαίσθητες αποχρώσεις των συναισθημάτων. Ο Σερχάτ αξιοποιεί την διεισδυτική εκφραστικότητα και τις τονικές διαβαθμίσεις της οξυγραφίας και χάραξης σε plexiglass, με την πλεκτή, νηματοειδή ύφανση σαν κέντημα, που χρησιμοποιεί πετυχαίνοντας πλούσια σε αισθαντικότητα αποτελέσματα.
Η τρίτη τέλος και η πιο πρόσφατη χρονολογικά ενότητα, που συμπίπτει με τα χρόνια των σπουδών του στην χαρακτική, 2001-2007, στην σχολή Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ, πειραματίζεται και ρέπει όλο και περισσότερο προς την ανεικονική έκφραση, με κάποιες ωστόσο σχηματοποιημένες φόρμες – κλειδιά που σηματοδοτούν καθορισμένες καταστάσεις και έννοιες. Διακρίνεται για τον αφαιρετικό λυρισμό, την έμφαση στην πλαστικότητα, στην διαφάνεια και φωτεινότητα, στην αποδραματικοποίηση και στην ονειρική διατύπωση. Στα έργα αυτά είναι έκδηλη η επίδραση από την χαρακτική του δασκάλου του στην Σχολή, Ξενή Σαχίνη, παρόλα αυτά το προσωπικό στίγμα παραμένει, δεν αλλοιώνεται και είναι ευανάγνωστο.
Η τολμηρή ιδιοσυγκρασία του Σερχάτ, η διάθεση και η πρόθεσή του να μετατρέψει τον πόνο της καταπίεσης και της προσφυγιάς σε δύναμη της τέχνης του αλλά ταυτόχρονα και να απεγκλωβιστεί από την μίζερη πραγματικότητά της τον οδηγούν σ΄έναν διαρκή πειραματισμό, σε μια προσπάθεια εμπλουτισμού και ανανέωσης των εκφραστικών του μέσων με την χρήση καινούριων και διαφορετικών υλικών και τεχνικών, που τον εντυπωσιάζουν και τον γοητεύουν και του αφήνουν ένα ευρύ πεδίο εξερεύνησης. Έτσι δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει ποικίλες τεχνικές, όπως της κολλαγραφίας, μικτές τεχνικές, ζωγραφική πάνω σε τυπωμένο χαρακτικό ή κολάζ σε χαρακτικά έργα. Δεν είναι λίγες οι φορές που στο ίδιο έργο συνδυάζονται διαφορετικά υλικά και τεχνικές, για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων, ανάλογα κάθε φορά με το επιλεγμένο θέμα και τις δυνατότητες των υλικών.
Οι τρεις διαφορετικές ενότητες δεν αποτελούν στεγανοποιημένους χώρους ούτε ολοκληρωμένους κύκλους που εξαντλούνται και τελειώνουν. Συνιστούν μια εξελικτική πορεία, αλληλοενισχύονται, επεμβαίνουν δυναμικά η μια στην άλλη, αποτελούν ένα σώμα. Αφήνουν να διαφανεί ότι και στο μέλλον θα επανέρχονται συχνά, ίσως λιγότερο η πρώτη ενότητα, ανανεωμένες μέσα από διάφορες πειραματικές διαδικασίες, αποτελώντας τον κύριο κορμό της χαρακτικής του Σερχάτ. Η συνέχεια ανήκει αποκλειστικά στον ίδιο τον καλλιτέχνη.
Βασίλης Ιωαννίδης
Ζωγράφος, λογοτέχνης
Ιούνιος – Ιούλιος 2008

Το κείμενο του Βασίλη Ιωαννίδη δημοσιεύθηκε στο τεύχος 12 του περιοδικού ΕΝΕΚΕΝ - Επιθεώρηση Πολιτισμού τον χειμώνα του 2008.

Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2008

Τότε, 2007, λινόλεουμ και κολλαγραφία, 32x32 εκ.


Λίμνη της Wan, 2005, λινόλεουμ και κολλαγραφία, 32χ32 εκ.




Ακυρώνοντας τη λήθη

Η προσέγγιση του παρελθόντος, σε χαμένο τόπο και χρόνο, είναι ένα δύσκολο επιχείρημα. Σύμφωνα με μια άποψη, τα πράγματα που είναι περασμένα, είναι άχρηστα και ξεπερασμένα. Εγώ δεν συμφωνώ με αυτήν την άποψη. Τουλάχιστον, η τέχνη έρχεται και διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο πάνω σε αυτό που ονομάζουμε μνήμη. Αντί το παρελθόν ενός άτομου ή ακόμα ενός ολόκληρο έθνους να είναι μια διαρκής πληγή, είναι ευχής έργου να είναι η δεξαμενή εμπειριών, ιδεών και γνώσης. Εξάλλου κανείς πρέπει να συμφιλιωθεί με τον εαυτό του και πρωτίστως με το παρελθόν του.
Η μνήμη είναι ένα καλό εφόδιο για να κατανοήσουμε το σήμερα. Είναι σαν ένα βέλος πάνω στο τόξο, όσο το τραβάς προς τα πίσω, τόσο θα είναι σε θέση να πεταχτεί μακριά, στο παρόν και το μέλλον.
Αυτή η προσέγγιση στον χαμένο χθες, μέσω της τέχνης της χαρακτικής, για έναν πολιτικό πρόσφυγα από το Κουρδιστάν, είναι μια εξάσκηση μνήμης ενάντια στη λήθη, είναι η επιβεβαίωση για το σήμερα και ένα πεδίο έρευνας για το αύριο. Με αυτό τον τρόπο η τέχνη γίνεται μέρος της ψυχικής του αντίστασης και λειτουργεί θεραπευτικά.
Σεπτέμβριος 2008
Serhad